Mục tiêu tổng quát của đề án được xác định là: “Xây dựng CSDL quốc gia về Tài chính thống nhất đáp ứng nhu cầu về tiếp cận, khai thác thông tin, dữ liệu phục vụ cho công tác xây dựng chiến lược, hoạch định chính sách, quản lý và điều hành trong lĩnh vực tài chính, ngân sách, đảm bảo tính kịp thời, đầy đủ, công khai, minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế. CSDL quốc gia về Tài chính là cốt lõi, trung tâm của Hệ thống thông tin tài chính quốc gia. Thông tin dữ liệu trong CSDL quốc gia về Tài chính sẽ là kho thông tin tri thức được quản lý và khai thác theo các phương thức quản lý và khai thác của một nguồn lực kinh tế trong nền kinh tế mới - kinh tế tri thức.”

Hoàn thành các dự án CSDL chuyên ngành

Cục Tin học và Thống kê tài chính cho biết đã hoàn thành xây dựng kho dữ liệu NSNN và đưa vào vận hành sử dụng từ năm 2018 với phạm vi kết nối, chia sẻ và cấp quyền khai thác sử dụng trong cả nước. Kho NSNN đang được quản trị, vận hành, hỗ trợ người sử dụng để đảm bảo khả năng tổng hợp được đầy đủ các yêu cầu thông tin, dữ liệu về ngân sách đáp ứng yêu cầu quản lý, chỉ đạo, điều hành của đơn vị và của Bộ Tài chính;...

Tổng cục Thuế đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng kho dữ liệu ngành Thuế (DW) từ năm 2018 để hỗ trợ công tác nghiệp vụ, công tác quản lý thuế, công tác chỉ đạo/điều hành và ra quyết định. Đến nay, hệ thống đã phân quyền cho hơn cho 2.500 người sử dụng tại 63 cục thuế và Tổng cục Thuế để tham gia hệ thống. Tổng cục Thuế đang có kế hoạch nâng cấp bổ sung trên kho dữ liệu 124 báo cáo động và tĩnh để đáp ứng yêu cầu về cơ chế chính sách.

Kho bạc Nhà nước cũng đã xây dựng CSDL chuyên ngành quản lý kho bạc theo dự án: “Nâng cấp và triển khai kho dữ liệu và công cụ thống kê, phân tích nghiệp vụ - kho dữ liệu” và triển khai cho người sử dụng từ tháng 11/2018. Hiện nay, Kho bạc Nhà nước đang xây dựng kế hoạch nâng cấp và mở rộng hệ thống kho dữ liệu để bổ sung thêm nguồn dữ liệu chi đầu tư, bổ sung một số chức năng đáp ứng yêu cầu quản lý và tăng cường năng lực lưu trữ (dự kiến hoàn thành nâng cấp trong năm 2023).

Tổng cục Hải quan hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dự án xây dựng hệ thống thông tin hỗ trợ ra quyết định nghiệp vụ Hải quan từ tháng 10/2017. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang thực hiện kế hoạch thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số nhằm nâng cấp, hiện đại hóa ngành hải quan, bao gồm nội dung xây dựng CSDL lưu trữ tập trung, thống nhất và xử lý thông minh, phục vụ mục tiêu yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan; chuẩn hóa dữ liệu toàn bộ hệ thống để có khả năng kết nối với các Bộ, ngành và các cơ quan có liên quan.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã hoàn thành dự án xây dựng CSDL chuyên ngành quản lý Chứng khoán (Dự án Xây dựng hệ thống trao đổi và tích hợp các CSDL của UBCKNN – Trục tích hợp SOA) từ năm 2018. Hệ thống thực hiện chức năng trao đổi và tích hợp các CSDL của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Trục tích hợp SOA đã tích hợp các CSDL hiện có của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để cung cấp và chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các hệ thống CNTT nhanh chóng, chính xác, kịp thời, hỗ trợ các đơn vị nghiệp vụ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong công tác quản lý về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Theo Cục Tin học và Thống kê tài chính lộ trình xây dựng CSDL quốc gia về giá đã được lãnh đạo Bộ Tài chính phê duyệt tại tờ trình số 241/TTr-QLG ngày 07/07/2016 của Cục Quản lý giá được thực hiện theo 2 giai đoạn như sau: Giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành đưa phần mềm vào vận hành chính thức từ ngày 01/7/2018. Giai đoạn 2: Mở rộng phạm vi tích hợp triển khai phần còn lại của ngành Tài chính và các đơn vị ngoài ngành Tài chính nhằm đáp ứng toàn diện các yêu cầu quản lý nhà nước về giá. Giai đoạn 2 của dự án đã hoàn thành đưa phần mềm vào vận hành chính thức từ ngày 01/11/2021. Hiện nay, CSDL quốc gia về giá giai đoạn 2 đã thực hiện cấp 518 tài khoản cho người dùng, hệ thống cung cấp các nội dung báo cáo tổng hợp, toàn diện và kịp thời để đưa ra được các giải pháp phù hợp giúp bình ổn giá cả thị trường, kiểm soát lạm phát;…

Năm 2018, Cục Quản lý nợ thực hiện dự án mua bản quyền và cài đặt phần mềm hệ thống phân tích tài chính và quản lý nợ phiên bản 6.0 – DMFAS 6.0, Cục Quản lý nợ đã phối hợp với UNCTAD để xây dựng dự thảo hợp đồng. Trong quá trình đàm phán điều khoản thanh toán trong hợp đồng với UNCTAD phát sinh khó khăn vướng mắc về việc yêu cầu bảo lãnh tạm ứng và các rủi ro còn tồn tại của việc triển khai hợp đồng mua bản quyền nâng cấp, Cục Quản lý nợ đã trình báo cáo bộ phê duyệt dừng triển khai dự án vào năm 2021 và thực hiện xây dựng đề án đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nợ công.

CSDL chuyên ngành quản lý tài sản công được Cục Quản lý công sản thực hiện trên cơ sở thực hiện dự án “Nâng cấp CSDL quốc gia về tài sản công”, trong năm 2021, Cục Quản lý công sản đã hoàn thành việc xây dựng, triển khai dự án, gồm: Phần mềm quản lý tài sản công, Kho CSDL quốc gia về tài sản công cho các Bộ, ngành, địa phương trên phạm vi cả nước. Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đang thực hiện cập nhật dữ liệu về tài sản công theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công vào phần mềm quản lý tài sản công để phục vụ báo cáo tình hình quản lý, sử dụng tài sản công, báo cáo tài chính nhà nước hàng năm.

Cục Quản lý bảo hiểm thực hiện theo dự án hệ thống thông tin quản lý và giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhằm xây dựng được hệ thống CSDL tập trung cho thị trường bảo hiểm, để trao đổi thông tin giữa các đơn vị thuộc Cục Quản lý bảo hiểm và tích hợp các hệ thống liên quan để thu thập dữ liệu, kết nối với các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) và chia sẻ dữ liệu một cách linh hoạt thống nhất, hình thành CSDL tích hợp làm cơ sở để áp dụng các công cụ tiên tiến nhất. Dự án đã đưa vào sử dụng hoàn thành năm 2022 và đừa vào sử dụng từ quý 1/2023.

Cục Tài chính doanh nghiệp thực hiện xây dựng CSDL chuyên ngành quản lý, giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo dự án: “Hệ thống giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp triển khai tập trung tại Bộ Tài chính” để quản lý hoạt động của doanh nghiệp đang nắm giữ vốn nhà nước, kiểm soát tình hình hoạt động của doanh nghiệp, từ đó tổng hợp được số liệu trên các báo cáo từ nhiều đơn vị, phục vụ công tác điều hành, hỗ trợ cho các cấp Lãnh đạo trong việc ra quyết định, đồng thời tạo lập CSDL chuyên ngành quản lý, giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Hệ thống thông tin quản lý, giám sát vốn nhà nước tài chính doanh nghiệp đã đi vào vận hành chính thức từ đầu năm 2022.

Hiện nay, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đang làm thủ tục trình chủ trương đầu tư trên cơ sở nâng cấp CSDL Dự trữ Nhà nước cùng với hệ thống thông tin báo cáo Dự trữ Nhà nước. Khi được phê duyệt chủ trương đầu tư, Tổng cục Dự trữ Nhà nước sẽ triển khai các bước tiếp theo để xây dựng CSDL chuyên ngành quản lý dự trữ nhà nước.

Hệ thống CSDL danh mục điện tử dùng chung ngành Tài chính đã được Cục Tin học và Thống kê tài chính chủ trì xây dựng và hoàn thành nâng cấp CSDL danh mục dùng chung 6.0. Hệ thống nâng cấp đã được đưa vào vận hành chính thức, thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu danh mục giữa các hệ thống công nghệ thông tin thuộc Bộ đảm bảo về tích hợp, chia sẻ dữ liệu về danh mục (Maters data) trong ngành Tài chính và giữa ngành Tài chính với các bộ, ngành, địa phương.

Bộ Tài chính đã phê duyệt Quyết định số 1326/QĐ-BTC ngày 14/7/2021 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án “Xây dựng CSDL tổng hợp về Tài chính giai đoạn 1”; Quyết định số 1416/QĐ-BTC ngày 12/7/2022 về việc phê duyệt dự án “Xây dựng CSDL tổng hợp về Tài chính giai đoạn 1”. Dự án đang được Cục Tin học và Thống kê tài chính chủ trì phối hợp với các đơn vị triển khai thực hiện trong giai đoạn 2022-2024, Hiện nay, Cục Tin học và Thống kê tài chính và các đơn vị thuộc bộ đang hoàn thành công tác khảo sát bổ sung phục vụ lập thiết kế chi tiết dự án theo kế hoạch triển khai dự án...

Theo đánh giá của Cục Tin học và Thống kê tài chính, các CSDL chuyên ngành thuộc đề án được hoàn thành và đưa vào sử dụng trong giai đoạn vừa qua các lợi ích, hiệu quả như sau: Tăng hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý tài chính của Bộ Tài chính, Chính phủ thông qua việc hỗ trợ kịp thời trong cung cấp các số liệu về tài chính, ngân sách trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính phục vụ cho quản lý điều hành của các đơn vị lãnh đạo Bộ, các đơn vị thuộc Bộ, các cơ quan tài chính địa phương. Đảm bảo tính chính xác, kịp thời của công tác quản lý nguồn lực tài chính quốc gia thông qua việc sử dụng một nguồn thông tin, dữ liệu trung thực tin cậy về dữ liệu tài chính công. Hỗ trợ nâng cao năng lực phân tích chính sách trên cơ sở dữ liệu với khả năng phân tích, sử dụng các công cụ báo cáo động thông minh (BI) là công nghệ mới được khai thác một cách hiệu quả; Hỗ trợ người dùng nâng cao năng lực phân tích, hoạch định chính sách tại các đơn vị nghiệp vụ thuộc Bộ Tài chính.

Người sử dụng các CSDL chuyên ngành để khai thác và sử dụng thống nhất theo đúng các quy trình xử lý nghiệp vụ cải thiện cách thức quản lý dịch vụ dữ liệu (Data services) nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan, đơn vị. Chiến lược dữ liệu hiệu quả dựa trên các trụ cột về con người và tổ chức; quy trình và quản trị; chính sách và công nghệ. Việc triển khai và đưa vào sử dụng CSDL chuyên ngành vừa qua góp phần xây dựng, triển khai và hình thành chiến lược phát triển dữ liệu của ngành tài chính với trọng tâm hướng tới là công tác quản trị dữ liệu (Data Governance).

Mô hình CSDL quốc gia về tài chính được triển khai trong Đề án và Kiến trúc CSDL quốc gia về tài chính được ban hành bao gồm một kho dữ liệu tổng hợp về tài chính được tập trung tại Bộ Tài chính cùng các CSDL chuyên ngành của Bộ Tài chính được quy hoạch, xây dựng, phát triển trong một chỉnh thể thống nhất theo các nguyên tắc chủ đạo đảm bảo tính liên kết, tích hợp, khả năng kết nối, chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các đơn vị trong ngành Tài chính, giữa Bộ Tài chính với các cơ quan, tổ chức, cá nhân ngoài ngành Tài chính.

Sự cần thiết cập nhật đề án trong bối cảnh hiện nay

Theo Cục Tin học và Thống kê tài chính, đề án “Xây dựng CSDL quốc gia về Tài chính” được Bộ phê duyệt theo Quyết định số 2376/QĐ-BTC ngày 01/11/2016, trên cơ sở kết quả triển khai đề án từ năm 2016 đến nay và kết quả triển khai Kho dữ liệu thu chi NSNN, CSDL tổng hợp về Tài chính giai đoạn 1 đã được Bộ phê duyệt dự án xây dựng dựa trên cơ sở nâng cấp, mở rộng Kho dữ liệu thu chi NSNN, đồng thời để đảm bảo các thay đổi về công nghệ mới, vì vậy việc cập nhật lại đề án cho phù hợp là yêu cầu tất yếu.

Các nội dung về mục tiêu, phạm vi, nội dung của các CSDL chuyên ngành cần phải cập nhật cho phù hợp với các chủ trương nhiệm vụ, chiến lược, kế hoạch phát triển trong giai đoạn mới được ban hành theo các nghị quyết, quyết định của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ và của Bộ Tài chính.

Bên cạnh đó, đề án cũng cần rà soát cập nhật các nội dung mới như: Cập nhật các mục tiêu về chiến lược, lộ trình, chính sách phát triển dữ liệu ngành Tài chính trong trung hạn và dài hạn. Xác định các giải pháp phân tích dữ liệu KPIs, chỉ tiêu kinh tế vĩ mô dựa trên hệ thống CSDL của ngành Tài chính để giúp Bộ Tài chính trong việc ban hành chính sách, chỉ đạo, điều hành ra quyết định một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đề xuất các giải pháp triển khai các mô hình về phân tích, dự báo và cảnh báo phục vụ xây dựng và điều hành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính dựa trên dữ liệu lớn của ngành Tài chính.

Xác định hạ tầng và các nền tảng định hướng kiến trúc, mô hình công nghệ sử dụng tại đơn vị, mức độ đầu tư cho hạ tầng và công nghệ nền tảng phục vụ cho thực hiện các mục tiêu chiến lược dữ liệu phục vụ yêu cầu về thông tin, dữ liệu báo cáo, phân tích và dự báo.

Cập nhật các cơ chế chính sách liên quan đến việc tạo lập, thu thập, tổng hợp, xử lý, lưu trữ, kết nối, chia sẻ dữ liệu trong hệ thống thông tin, CSDL của ngành Tài chính. Cập nhật các mục tiêu về nguồn nhân lực số trong công tác quản trị thông tin, dữ liệu trong các đơn vị hệ thống đề xuất các mô hình kiện toàn về chức năng tổ chức để sẵn sàng quản lý, triển khai và vận hành quản trị hệ thống CSDL quốc gia về tài chính.

Để có nguồn lực thực hiện cập nhật đề án này, cần có các chuyên gia tư vấn chất lượng cao để cập nhật kinh nghiệm quốc tế trong thực hiện xây dựng và quản trị dữ liệu lớn trong lĩnh vực tài chính công, các mô hình, xu hướng công nghệ của thế giới trong lĩnh vực chuyển đổi số, Cục Tin học và Thống kê tài chính xây dựng dự toán từ nguồn NSNN để thuê tư vấn cập nhật đề án.

CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ BỘ TÀI CHÍNH